Trong 4 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu 3,93 triệu tấn thép HRC, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2023 và bằng 159% lượng sản xuất từ các nhà máy luyện thép trong nước. Đặc biệt, lượng nhập từ Trung Quốc chiếm 73% với 2,9 triệu tấn, gấp hơn 2 lần cùng kỳ năm 2023.
Nghịch Lý Thép Nhập Khẩu
Các doanh nghiệp trong ngành thép cho rằng việc thép nhập khẩu tiếp tục vào Việt Nam với số lượng lớn mà không phải chịu biện pháp phòng vệ thương mại nào là một nghịch lý. Cụ thể, thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc luôn có giá rẻ hơn nhiều so với các quốc gia khác, với mức giá thấp hơn giá bình quân từ 32 – 59 USD/tấn so với các thị trường khác. Nếu so sánh riêng với thép HRC nhập từ Hàn Quốc, thép cán nóng từ Trung Quốc thấp hơn đến 123 USD/tấn.
Một đại diện nha may thep tại Việt Nam cho biết, giá bán HRC tháng 4 [giao hàng tháng 6] tại thị trường nội địa khoảng 550 USD/tấn; giá chào tháng 5 [giao hàng tháng 7] khoảng 570 USD/tấn. Trong khi đó, giá thép HRC nhập khẩu của Trung Quốc vào Việt Nam thường thấp hơn giá HRC trong nước khoảng 20 USD/tấn.
Nguồn thép dư thừa từ Trung Quốc gây nên thách thức cho thị trường Việt Nam
Nguyên Nhân và Hệ Lụy
Hiện nay, Trung Quốc đang đối mặt với nguồn cung thép dư thừa do lĩnh vực bất động sản, cơ sở hạ tầng và sản xuất trong nước trì trệ. Do đó, họ đẩy mạnh xuất khẩu thép sang các nước, trong đó có Việt Nam. Với mức giá thấp, thép HRC từ Trung Quốc đang tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước.
Biện Pháp Bảo Vệ Ngành Thép Nội Địa
Trước tình hình này, nhiều nước trên thế giới đang xem xét và áp dụng các biện pháp chống bán phá giá để bảo vệ doanh nghiệp nội địa. Thái Lan đang tiến hành điều tra và xem xét triển khai các biện pháp chống bán phá giá đối với một số công ty thép cuộn cán nóng từ Trung Quốc. Tình trạng thép nhập giá rẻ tràn ngập khiến các doanh nghiệp thép Thái Lan chỉ sản xuất được 30% công suất, thấp hơn mức trung bình 58% của Đông Nam Á.
Tương tự, Mỹ cũng vừa công bố mức thuế mới đối với lượng hàng hoá nhập khẩu trị giá 18 tỷ USD của Trung Quốc để bảo vệ các ngành công nghiệp nội địa khỏi sự cạnh tranh không lành mạnh. Trong các mặt hàng bị áp mức thuế mới, có một số mặt hàng thép và nhôm với mức thuế tăng từ 7,5% lên 25%.
Hướng Đi Mới Cho Ngành Thép Việt Nam
Để đối phó với tình trạng thép nhập khẩu giá rẻ, các công ty thép Việt Nam cần tìm kiếm giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất. Đồng thời, cần có các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ ngành công nghiệp nội địa. Việc đầu tư vào công nghệ sản xuất tiên tiến và cải thiện quy trình sản xuất cũng là những bước đi cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh của các nhà máy sản xuất thép Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Trong bối cảnh này, việc hướng đến sản xuất thep xanh, sử dụng công nghệ tiên tiến và nguyên liệu ít phát thải khí CO2, cũng là một hướng đi quan trọng giúp các tập đoàn thép Việt Nam đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.