Tuy đứng thứ 12 trên thế giới về sản xuất thép thô và đứng đầu khu vực ASEAN, ngành thép nước ta vẫn còn nhiều hạn chế về công nghệ, nguyên liệu, năng lực sản xuất và chủng loại sản phẩm. Để khắc phục những hạn chế này, Bộ Công Thương đang xây dựng dự thảo Chiến lược phát triển ngành thép đến năm 2030, tầm nhìn 2050.
Tăng năng lực cạnh tranh
Ngành thép Việt Nam đã đạt được một số thành tựu, tuy nhiên, năng lực cạnh tranh vẫn còn thấp. Ngoài một số khu liên hợp gang thép lớn như Hưng Nghiệp Formosa và Dung Quất sử dụng công nghệ khép kín, đa số các nha may thep tại Việt Nam đều có quy mô nhỏ và công nghệ lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng, gây ô nhiễm môi trường. Các công ty thép trong nước vẫn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu, khiến giá thành sản phẩm biến động mạnh theo thị trường quốc tế.
Năng lực sản xuất thép cuộn và thép gân trong nước cũng còn hạn chế. Hiện tại, sản lượng thép cuộn cán nóng chỉ đạt 8 triệu tấn/năm, trong khi nhu cầu thực tế là 10 triệu tấn. Sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu cùng với quy mô sản xuất nhỏ khiến chất lượng thép trong nước chưa thể cạnh tranh với thép nhập khẩu, đặc biệt là thép chế tạo. Điều này dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp thép trong nước chủ yếu cạnh tranh lẫn nhau mà xuất khẩu còn rất hạn chế.
Năng lực cạnh tranh ngành thép trong nước còn thấp
Xu hướng thép xanh hiện nay
Để tháo gỡ những điểm nghẽn và tăng cường năng lực cạnh tranh, ngành thép Việt Nam cần định hướng phát triển theo hướng thép xanh và bền vững. Theo Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương Nguyễn Ngọc Thành, cần phát triển các khu liên hợp gang thép quy mô lớn với cơ cấu sản phẩm đa dạng, tập trung vào thép hợp kim và thép phục vụ ngành cơ khí, chế tạo máy.
Chiến lược phát triển ngành thép cũng cần hướng đến việc tăng cường sử dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, cần khuyến khích sản xuất thep xanh, nhằm giảm phát thải khí CO2 và tăng cường tính bền vững cho ngành thép trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Dự thảo Chiến lược phát triển ngành thép Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050 sẽ là kim chỉ nam cho các cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong việc xây dựng kế hoạch phát triển. Mục tiêu là phát triển các sản phẩm thép xanh, nâng cao năng lực sản xuất nội địa, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành thép.
Như vậy, để đáp ứng được yêu cầu của thị trường và nâng cao vị thế trong ngành công nghiệp thép toàn cầu, các nhà máy thép và công ty thép tại Việt Nam cần thực hiện chiến lược chuyển đổi sang sản xuất thép xanh, nâng cấp công nghệ, và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp ngành thép Việt Nam cạnh tranh tốt hơn trên thị trường quốc tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường, hướng tới một tương lai bền vững.